Waarom zijn klaprozen het symbool van de Veteranen?
Papavers of klaprozen zijn een illustere klant in onze cultuur, niet in de laatste plaats vanwege het feit dat de bloem van de klaprozen het symbool is geworden van de herdenking van gesneuvelde soldaten, en dan met name in Groot Brittanie.
Daarnaast is het een symbool van Veterans day, een dag die in Groot Brittanie groots word gevierd en waarbij vooral ook veel geld word ingezameld om familie’s van gesneuvelde soldaten bij te staan en veteranen te helpen bij de trauma’s die ze in de oorlog hebben opgelopen. En dat hebben we het over geestelijke trauma’s zowel als over lichamelijke trauma’s.
De klaproos als pioniersplant.
Klaprozen voor de veteranen
Het je het over lichamelijke trauma’s dan moet je denken aan oorlogsinvaliden. Langzamerhand word die symboliek echter in veel meer landen van de wereld overgenomen. Op steeds meer monumenten die de gesneuvelden uit de diverse oorlogen en conflicten herdenken zie je dit kleine rode bloempje, vaak als houten kruisje met een kleine rode poppy er op, verschijnen. Ze blijven achter na de herdenking, als een felrode herinnering aan de gruwelen van de oorlog.
De klaproos is een bloem die vooral bloeit op verstoorde grond. Toen ik zelf mijn nieuwe vijver plaatste werd mijn tuin echt helemaal omgeploegd. Er werd echter geen nieuwe grond toegevoegd. De al jarenlang aanwezige grond werd wel helemaal omgegooid. Langs de randen van de vijver groeide de eerste twee jaar een enorme hoeveelheid klaprozen. Het is dan ook een zogenaamde pioniersplant.
Op de foto hier links kun je de klaprozenzee zien de ik 2 jaar achter elkaar in de tuin heb gehad. Dit was dus spontaan en niet aangeplant of gezaaid. Het had puur te maken met het feit dat die grond helemaal was verstoord. De klaproos in zijn rol als pioniersvegetatie neemt dan meteen zijn plek in.
Op de foto hierboven kun je zien wat er gebeurt als je een veld omploegt en je doet er niks mee. Deze foto is gemaakt in Frankrijk op het Île de Ré. Het veld is bewerkt maar niet ingezaaid. Misschien wil de boer het een jaar laten rusten. In ieder geval kan de natuur een jaartje zijn gang gaan.
Het is ook om die reden dat je klaprozen vaak langs de weg ziet groeien, met name in de berm. Bermen worden vaak bewerkt, gemaaid en even zo vaak open gegraven voor leidingen of andere werkzaamheden. Hier groeien dus heel vaak klaprozen. En dus niet omdat er verkeersslachtoffers liggen want die ruimen we in onze beschaving natuurlijk netjes op.
Klaprozen als symbool voor de veteranen:
Na de 1e wereldoorlog waren half Noord Frankrijk en een groot deel van België volledig omgeploegd door de bombardementen en de gevechten. Jarenlang waren deze velden rood van de klaprozen. Toen kwam ook de mythe tot stand dat klaprozen op plekken liggen waar lijken onder de grond zitten.
Dit is natuurlijk niet waar want dan zouden enorme landbouwvelden in de wereld vol liggen met lijken. Daar zie je namelijk ook klaprozen verschijnen als de grond niet meteen word bewerkt.
Maar de werkelijkheid is dat de grond is omgeploegd, oftwel verstoord. Doe je er een jaar niks mee dan is de kans groot dat er volgend jaar een enorme hoeveelheid klaprozen staat. Maar om die reden is de klaproos als symbool van de herdenking groot geworden. De Britten maken tegenwoordig op grote schaal kleine houten kruisjes met een poppy er op. Ook zie je in de periode van Veterans day heel veel mensen met een kleine rode poppy op hun revers lopen om aan te geven dat ze solidair zijn.
Op de foto hierboven kun je zo’n klaproosje ziet. Ze maken er een kruisje van en zetten het, eventueel met de naam van de soldaat, op het graf of bij een monument. Ik ben in Frankrijk geweest bij de herdenking van de gesneuvelden van D-Day en op al die monumenten liggen die houten kruisjes. Soms ook als krans. Het mooie van deze symboliek is dat je altijd meteen weet waar het over gaat. Dit kleine houten symbooltje is namelijk puur en alleen in gebruik voor het herdenken van veteranen.
Het klaproosje heeft in 2015 wereldwijd aandacht gekregen in de hele wereld vanwege het honderjarig bestaan van het begin van de 1e wereldoorlog. Een installatie bij de Tower of Londen memoreerde deze mijlpaal in de geschiedenis van de vrije wereld.
De waanzinnige “Sea of Poppy’s” bestond uit een zee van bijna 900 duizend porcelijnen (ceremic) klaproosjes op een metalen stangetje. Deze poppy’s vormden een soort van bloedspoor door de tuinen van de Tower of Londen.
De artiesten Paul Cummins and Tom Piper waren de bedenkers van deze enorme en vreselijk indrukwekkende installatie. Ik kan iedereen aanraden dit evenement op internet eens na te gaan pluizen want je weet niet wat je ziet. De foto die ik heb geplaatst geeft maar een indruk van het geheel. Dit moet je echt even verder hebben bekeken.
Ik sluit af met een foto die een beeld geeft van wat ik zelf zo vaak heb gezien. Ik ben diverse keren in Normandië geweest met familieleden die een Jeep hadden en mee deden aan defilés en optochten. Ik heb dan ook menig memorial in Normandië gezien, zelfs met de veteranen die daar hun eigen makkers kwamen herdenken en zelf hadden meegevochten met de gesneuvelden die herdacht werden.
Deze foto is gemaakt bij het Bayeux CWGC War Cemetery in Normandie. Aan het einde van de dag bleef er dan zo’n prachtig symbool achter op het monument of zoals hier, op een individuele grafsteen waar familie langs was geweest. De symboliek is krachtig en het beeld indrukwekkend. De felrode kleur van de poppy’s tegen het grijs, wit of in dit geval hele lichte beige van de grafstenen is onuitwisbaar.
Ik kan iedereen dan ook met klem adviseren minstens 1 keer tijdens een vakantie een bezoekje te brengen aan plekken waar gevochten is voor onze vrijheid. Ik denk dan vooral aan Normandie, Noord Frankrijk en vele plekken in Belgie. In de Sommestreek kun je soms vanaf een hoog punt een lange rij van monumenten zien die de frontlijn zichtbaar maken. Langs deze linie’s zijn honderd duizenden slachtoffers gevallen.
Met name als je kinderen hebt is van groot belang dat ze zich bewust zijn van de offers die anderen hebben gebracht voor de verworvenheden van onze maatschappij. Maar vooral ook om ze te doordringen van de noodzaak om die verworvenheden, zoals vrijheid van meningsuiting, met hand en tand te verdedigen en ook de mensen te herdenken die voor onze en hun vrijheid zijn gevallen.
Geef een reactie