In dit artikel over de waterplant Egelskop of Sparganium informatie over de standplaats (in het water, surprise surprise), bodem, licht en zon en onderhoud en verzorging.
Ik vind dit één van de leukste vijverplanten die er is. Hij ziet er prachtig, bijna prehistorisch uit en is een klein juweeltje in de tuinvijver.
Algemene kenmerken van de Egelskop of Sparganium
Standplaats: Ondiep zoet water, voedselrijk tot zeer voedselrijk, zwak zuur tot kalkhoudend
Bodem: slibrijk, zandige tot kleiige of venige bodem,
Groeiplaats: overal waar ondiep water is. Moerassen, slootkanten, poelen, drassig grasland, grienden en moerasbossen, heidevennen en zelfs zoetwater-getijdegebied.
Bloeiperiode: Juni tot September (eigen ervaring Mei-Juni)
Hoogte: 30 cm tot 100cm
Licht: zon tot halfschaduw
Winterhard: Ja
Waterplant / Vijverplant
Vaste plant
Engels: Branched bur-reed
Frans: Rubanier à feuilles étroites
Deutsch: Aufrechter Igelkolben
Algemene informatie:
De grote egelskop of Sparganium erectum is een vaste waterplant die behoort tot de egelskopfamilie of Sparganiaceae. De plant komt van nature voor in Eurazië en Noord-Afrika en is inheems in Nederland.
De wetenschappelijke naam van Egelskop is Sparganium. Het Griekse ‘sparganon’ betekent ‘band’ of ‘riem’ waarmee de lintvormige vorm van het blad van de Egelskop word bedoeld.
Egelskop is een plant die algemeen voorkomt in Nederland. Er zijn een aantal soorten waaronder de Grote, de Kleine, de Kleinste en de Drijvende Egelskop. Het geslacht Egelskop behoort tot de kleine Lisdoddefamilie die slechts bestaat uit de Egelskop en Lisdodde. De lisdodde is de veelvoorkomende en grote “rietsoort” met de bruine sigaren.
De plant wordt 30-100 cm hoog en vormt dikke puntige wortelstokken. De dof lichtgroene, tot 50 cm lange en 0,6-3 cm brede, rechtopstaande bladeren zijn driehoekig en van onderen scherp gesneden. Het lange en smalle blad groeit recht op uit het water of de moerassige grond. Mede is het voorjaar is de plant moeilijk te onderscheiden van andere moerasplanten.
Een handigheidje om de soort toch te kunnen herkennen is het volgende: Het blad van grassen of van een lis is altijd recht en plat. Het blad van de Lisdoddefamilie en dus ook van Egelskop is een stukje onder de top met een slag van 90 graden gedraaid. Deze, op sommige foto’s herkenbare draaiing in het blad is kenmerkend voor deze familie.
Planten:
Zet de egelskop in een mandje met vijveraarde en verzwaar dit met grind en stenen aan de bovenkant zodat de aarde niet uit het mandje kan spoelen. Laat de boel op de bodem zakken. Niet op het allerdiepste gedeelte maar in het deel wat je moerasachtig zou kunnen noemen. Ook aan de rand van de vijver kan hij gedijen als de wortels maar in het water kunnen komen.
Bloeiwijze:
De bloeiwijze van deze plant is best wel bijzonder. Aan de stengel zitten zowel mannelijk als vrouwelijke bloemen in ronde bolletjes bijeen, ook wel “hoofdjes” genoemd. Bovenaan zit een rijtje mannelijke bloemhoofdjes en daaronder de vrouwelijke. De bolletjes lijken een futuristisch gebouwd atoom (als je fantasie hebt … )
Als de bolletjes groter worden zie je meteen waarom hij Egelskop heet. Het zijn stekelige bolletjes en de associatie met de Egel is evident. De mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde stengel bloeien niet op hetzelde tijdstip om zelfbestuiving te voorkomen. Nog een slimme plant ook dus.
Vermeerderen:
De Sparganium word op internet genoemd als een vijverkiller. In het hoofdstuk “de slechtste waterplanten” van de Pond Library staat de volgende angsaanjagende tekst over dit plantje:
Het lijkt alsof grote egelskop ontworpen is met passer en liniaal. De stengel vertakt zich perfect en ritmisch. De zijtakjes ervan dragen de bloemen in ronde bulletjes maar… de vermeerderingsdrift van deze vijverplant is legendarisch. De korte wortelstokken verspreiden zich naar alle kanten en weldra worden de andere planten verstikt. Ook Sparganium emersum, kleine egelskop, is een te duchten woekeraar.
Na een jaar of twee zit de egelskop inderdaad op meerdere plaatsen in de vijver maar om nou te zeggen dat hij woekert is overdreven. Bovendien is hij relatief makkelijk weg te halen en dat jaar komt hij dan ook niet meer terug. In dat geval wel even opletten op de wortelstokken. Die wegnemen is het halve werk.
Taxonomische indeling:
Rijk: Plantae (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade: Bedektzadigen
Clade: Eenzaadlobbigen
Clade: Commeliniden
Orde: Poales
Familie: Sparganiaceae (Egelskopfamilie)
Geslacht: Sparganium
Getoonde soort: Grote Egelskop of Sparganium Erectum
Geef een reactie