Diep wortelende bomen of horizontaal wortelende bomen? Onderzoek heeft met succes mensen doen denken dat boomwortels in wezen horizontaal groeien. Zelfs veel boomprofessionals geloven dat bomen enkel oppervlakkig wortelen en diepe wortels een mythe zijn.
In veel tuinen binnen de bebouwde kom mag je geen zogenaamde diep wortelende bomen planten omdat deze leidingen beschadigen. En dus ging ik op zoek naar kennis over het wortelgestel van bomen. Al zoekende op het internet vond ik dit bijzonder interessante artikel op de site van The Treebuilders.
Dit uitermate professionele bedrijf is gespecialiseerd in het vinden van de beste groeiomstandigheden voor bomen in stedelijke gebieden. Dit specifieke artikel is heel algemeen geeft voor een leek veel informatie over hoe bomen wortelen en onder welke omstandigheden.
Een boomwortel kan ontzettend diep groeien
Het onderzoek “On The Maximum Extent of Tree Roots”, dd 1991, E.L. Stone en P.J. Kalicz worden diverse eerdere worteldieptestudies samengevat van 49 geslachten en 211 soorten. Deze groeien in een groot aantal verschillende grondsoorten. Zo vonden ze talloze voorbeelden van bomen met wortels van meer dan 10 meter diep, en in één rapport werd een recorddiepte van 53 meter beschreven. In rotsspleten kunnen wortels ontzettend diep groeien en is de term diep wortelende boom bijna een understatement.
De boomsoort is niet bepalend voor hoe diep wortels groeien
Alle boomsoorten hebben hun eigen natuurlijke woonomgeving waarin ze het beter doen dan andere soorten. Maar dit betekent niet dat het de beste en enige geschikte locatie is voor deze specifieke boomsoort. Dit resulteert erin dat de wortels van sommige bomen dieper wortelen dan andere onder dezelfde omstandigheden.
Tot dusver is de sterkste hypothese voor het verklaren van het vermogen van bepaalde boomsoorten om dieper te groeien de hypothese van de “anaerobe wortelgroei”, waarin men uitgaat dat alle boomsoorten met dezelfde druk door de grond kunnen duwen en dat boomsoorten die tolerant zijn voor natte bodems wortels kunnen groeien tijdens natte omstandigheden, perioden waarin de bodemsterkte laag is, terwijl soorten die minder bestand zijn tegen deze nattere omstandigheden, dat niet kunnen. Er zijn dus boomsoorten die in staat zijn om dieper te wortelen dan andere soorten, maar deze verschillen zijn nihil vergeleken met het verschil in worteldiepte onder verschillende bodemomstandigheden.
Alle bomen kunnen een diep wortelgestel ontwikkelen als de bodem dit toelaat. Hoewel de genetische eigenschap van een boom een rol speelt in het wortelpatroon, zijn de omstandigheden in de bodem van doorslaggevend belang. Dat op zicht rechtvaardigt al de conclusie dat diep wortelende bomen niet perse bestaan.
Alle boomwortels zijn in staat tot om diep in de grond te groeien, maar de diepte wordt voornamelijk en sterk beïnvloed door de bodemgesteldheid. De meest voorkomende beperkingen voor bomen zijn bodemverdichting en slechte waterafvoer. Aangezien deze omstandigheden in stedelijke gebieden vrij algemeen zijn, worden bomen met een ondiepe wortel vaak als ’typisch’ beschouwd. Gelukkig worden steeds meer stadsbomen voorzien van een aangelegde groeiplaats oplossing, waardoor wortelgroei onder verharding/bestrating mogelijk is.
Hoe diep boomwortels groeien, hangt af van drie simpele factoren
Wortels hebben drie dingen nodig: water, zuurstof en bodemverdichtingsniveaus laag genoeg (of met lege ruimten voldoende groot genoeg) om wortelpenetratie mogelijk te maken. Als aan al deze voorwaarden is voldaan, kunnen wortels tot grote diepte groeien. Onder ideale bodem- en vochtomstandigheden is gebleken dat wortels tot meer dan 10 meter diep groeien. Alle drie de factoren moeten gezamenlijk worden beoordeeld.
Bodemdichtheid van de bodem
Wortels kunnen niet ver in bodemlagen groeien die een te hoge bulkdichtheid hebben, met andere woorden, te zwaar verdichte bodems. Bodemverdichting als gevolg van stedelijke ontwikkeling is vaak de oorzaak van wortelbeperking bij bomen in de stad. Verdichting treedt op wanneer de bodem wordt samengedrukt, waardoor de structuur wordt afgebroken, het open poriën volume wordt verminderd en de sterkte wordt verhoogd – de fysieke weerstand van de grond tegen penetratie.
Bodembeluchting
Alle boomwortels hebben zuurstof nodig om te ademen, maar sommige overstromingsbestendige soorten hebben strategieën ontwikkeld om te overleven bij verminderde zuurstof niveaus. Voor de meeste boomsoorten geldt, wanneer de zuurstof in een bodem onder 10-15% daalt, wordt de wortelgroei geremd en stopt deze volledig bij 3-5%. Dergelijke omstandigheden doen zich voor wanneer luchtruimten in de bodem worden vervangen door meer aarde (verdichting), water of andere gassen zoals koolstofdioxide.
Bodemvocht
Doordrenkte bodems resulteren in een slechte gasuitwisseling, waardoor de bodem zuurstof verliest en dit leidt tot anaerobe omstandigheden en daaropvolgende wortelsterfte. Bodems met permanent hoge watertafels zorgen er meestal voor dat bomen zeer ondiepe, wijdverspreide bewortelingssystemen ontwikkelen. Droogteomstandigheden zorgen er ook voor dat sommige bomen een ondiep wortelgestel produceren om wateropname afkomstig van regen en condens nabij het grondoppervlak te maximaliseren. Als er een diepere ondergrondse watervoorziening is, kunnen wortels er goed gebruik van maken, op voorwaarde dat de bodemgesteldheid op die diepte geschikt is voor wortelpenetratie en zuurstofvoorziening.
De conclusie is dat de bodemgesteldheid bepaald of een boom diep wortelend is of niet. Met name de aanwezigheid of afwezigheid van water en zuurstof bepalen of een boom horizontaal of verticaal gaat zijn wortels gaat ontwikkelen. En dat is logisch: waarom zou een boom energie verstoken om heel diep te gaan wortelen als het water aan de oppervlakte zit.
Dit uitstekende artikel is licht bewerkt en afkomstig van Tree Builders
Geef een reactie