In dit artikel over Bergamot of Monarda informatie over de grondsoort, standplaats, bodem, vocht, onderhoud, voeding en bemesting, vermeerderen en verzorging van de Bergamot of Monarda.
Kenmerken Bergamot of Monarda
Standplaats: zonnig tot halfschaduw
Grondsoort: Humusrijk, zandig
Bodem: matig vochtig
hoogte: 80 tot 120 cm
Kleur: wit of rood
Polvormend, hart heeft de neiging tot uitsterven.
Bloeitijd: juni tot september
Getoonde soort: Monarda “Cambridge Scarlet”
Duits: Indianernessel
Engels: Bee Balm
Frans: Monarde
Bergamot of Monarda is een van oorsprong Amerikaans plantengeslacht uit de familie van de lipbloemigen. Tot het geslacht Monarda horen zeker 17 verschillende soorten, waaronder Monarda citriodora, Monarda didyma, Monarda fistulosa en Monarda menthilofia.
Het blad is sterk aromatisch, en vooral bij Monarda fistulosa doet de geur denken aan de citrusvrucht bergamot. Dit is de vrucht waarvan de olie gebruikt word om Earl Grey thee te maken. De wetenschappelijke benaming is een verwijzing naar Nicolas Monardes, een Spaanse arts die in de 16e eeuw een boek publiceerde over geneeskrachtige planten uit de Nieuwe Wereld.
Standplaats Bergamot of Monarda
Alle Monarda’s hebben een matig vochtige matig vruchtbare humusrijke zandige bodem nodig. Een goed vochthoudend vermogen is cruciaal. Droogte maakt de plant extra gevoelig voor ziektes. De planten houden van volle zon of halfschaduw. Te veel schaduw verkort de duur van de bloei.
Zaaien:
Monarda kan vanaf maart gezaaid worden onder koud glas. De zaden zijn zeer klein wat enige precisie vraagt bij het uitzaaien.
Scheuren:
De plant kan makkelijk vermeerderd worden door het scheuren van de kluit. Ik heb zelf een keer een enkele scheut verplant die af was gescheurd bij het planten van een andere struik. Op de plek waar ik deze scheut (1 tak met een beetje wortel) heb neergezet verscheen het volgend jaar een hele kluit, mooier dan het origineel.
Regelmatig scheuren of vermeerderen zoals ik hierboven heb beschreven is aan te raden. De soort die ik had (monarda “cambridge Scarlet) heeft de neiging na 2 jaar te verdwijnen op de plek waar hij aanvankelijk is aangeplant. Dit in verband met het hieronder beschreven “dode hart”.
De Bergamot of Monarda maakt ook veel worteluitlopers. Op die manier kun je makkelijk nieuwe pollen maken. Tegenwoordig scheur ik solitaire planten in het voorjaar uit de grond en zet ze in een ruime pot. Die laat ik dan even flink doorgroeien en plant hem uit voor of vlak voor de bloei. Het volgende jaar word dit een mooie kluit.
Wil men in een kort tijdsbestek veel plantmateriaal verzamelen dan is vermeerderen door middel van scheuren de beste manier. Deze vorm van vermeerdering heeft bovendien als voordeel dat de eigenschappen van de moederplant behouden blijven bij de vermeerderde planten.
Bij het scheuren worden de planten opgegraven in de rustperiode (najaar of voorjaar). Vervolgens wordt het – meestal dode – hart van de plant verwijderd. De buitenste jonge delen, voorzien van een wortelkluit, worden overgehouden en uitgeplant.
Onderhoud en bemesting:
Aan het einde van het seizoen moet de plant teruggesnoeid worden. Hij is winterhard maar een beetje afdekken kan nooit kwaad. Ik neem de planten aan het einde van het jaar altijd mee in de compostronde en aan het begin van de lente wat standaard tuinmest rond de planten strooien.
Vlinder en bijenplant:
Ook de Bergamot is een vlinder en bijenvriendelijke plant die niet in uw tuin mag ontbreken. Het is bovendien een zeer aparte en mooie bloem die net als beemdkruid een uitermate sprekende kleur heeft.
Taxonomische indeling:
Rijk: Plantae (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Orde: Lamiales Familie: Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Geslacht Monarda
Verwar het Bergamotkruid niet met de Bergamot of Bergamotboom (Citrus bergamia, ook wel Citrus aurantium subsp. bergamia)
Geef een reactie